19 de xan. de 2024

Turentroidando




LA NOCHE 11-Feb-1964
ANTROIDADAS, por Lavandeira

Hai umhas semanas, pouco despois de escoitarmos o tradicional Kölle Alaaf1 no punto de partida do Fastnacht -o entroido máis madrugador do continente- conheciamos polos medios a negativa da Xunta de Galicia a concederlle ao entroido da cidade de Ourense o reconhecemento de interese turístico solicitado no pasado mes de marzo con umha inusitada présa provocada pola inminente convocatoria electoral.

Por máis que o entroido ourensán mereza un reconhecemento deste tipo (que non vou entrar agora nin na valoración nin na natureza do mesmo), o fastío chega máis umha vez cando descubrimos que nin sequera o concello de Ourense, a estrutura [política e administrativa] que mantemos entre toda a cidadanía con non pouco esforzo, conhece se existe este interese. E digo isto porque a día de hoxe -en pleno 2024- non temos datos de visitantes (nin intención de recollelos), non temos umha estimación obxectiva e realista do número de persoas que participan en cada Entroido, non sabemos canto interese suscita a nosa festa en buscadores web e non temos un proxecto de festa común en todo o termo municipal (nin a menor intención de crealo).

26 de dec. de 2023

O Willy

Hai uns 20 anos, saíndo da clínica do Casiano apoiado numha muleta, escoitei o claxon dun coche acompanhado da enérxica e inconfudible voz do Willy: "amigo Lois, qué te ha pasado? Sube" Despois de cruzar os habituais saúdos, conteille que tinha morton, un neuroma interdixit… "Morton tienes? Aquí, 36 años" engadiu erguendo o dedo índice para sinalarse a si mesmo, ao tempo que me aseguraba -para total incredulidade minha- que levaba con aquel molesto companheiro nos pés case tantos anos como eu levaba neste mundo.

Con certa insolencia provocada por umha idade na que empezas a verte máis maduro do que realmente és, tentei explicarlle que por forza debía d
e se tratar doutra cousa, porque eu á penas podia caminhar e… "Nada, nada, te acostumbras, ya verás". Coidar do calzado, facer os exercicios precisos para mitigar as dores e… efectivamente, somos capaces de afacernos a todo o que non acaba con nós.

Así era o Willy. Un bo e xeneroso que soubo aproveitar os bos momentos e capear as adversidades, gozando de nos transmitir aos demais parte da súa inesgotable enerxía. Ah! E non era dos que quedan calados. E así nos gustaba que fora.

Hoxe enteireime de que un mal traidor nos arrebatou ao Willy, e con el á ledicia e ao vigor que agasallaba a presadas. Para alén do fondo pesar, pouco nos queda máis que dar grazas por podermos compartir o tempo e o espazo. E, por certo, como moi ben dicía, o corpo foise acostumando.

3 de dec. de 2023

A xeración máis preparada

Os dous homes pegados ás súas pequenas maletas -que a equipaxe nunca debe supor un exceso para un sonhador de futuros- tenhen os ollos abertos e cravados na tela da pantalla. Nin a pestanexar se atreven por non perderen un amén do que para un deles vai ser a súa primeira experiencia cinematográfica.

É o máis alto. Acaba de facer 35 anos e marcha cara Colonia (a cidade co Entroido máis longo de Europa), onde a súa muller -convertida numha gastarbeiter- vive desde hai uns meses, mercede ao Acordo entre Espanha e Alemanha sobre migración, contratación e colocación de traballadores espanhois. A inseguridade que sente ao pensar como vai ser recibido naquel país estranho é -sen dúbida- preferible á precariedade camuflada que se vivía numha Espanha triste e reprimida na que estaba prohibido queixarse, ademais da ansia de procurar un futuro mellor para o fillo que queda cos avós.

31 de out. de 2023

Tempo de Defuntos

 

Na medida en que o agro vai suspendendo a súa fertilidade e a escuridade vai suplantando progresivamente á luz do sol, sabemos que vai chegando o tempo de defuntos. Un tempo que ten lugar entre o equinoccio de outono e o solsticio de inverno e que -de diversos xeitos ou con distintos nomes- non deixou de se celebrar nunca no noso país.

Dentro do ciclo festivo tradicional, novembro é o mes adicado á lembranza daqueles seres que xa non están con nós pero seguen na nosa memoria. Vemos como os cemiterios se enchen de flores e de luz, participando dumha tradición da que tantas veces renegamos. Cremos firmemente que é o momento no que pode aparecer a Santa Compaña (aínda que só sexa nos contos darredor da lareira) e aprendemos dos nosos maiores que non debemos recoller a mesa pola noite nin apagar as brasas do lume para que as ánimas dos nosos defuntos poidan comer e quentarse cando venhan visitarnos.

23 de ago. de 2023

Dos Españas

 


Un pico, un roce, un momento de efusividade, amizade ou boa relación… Algo sen mala fe, ao que non debemos darlle máis voltas porque "non foi nada". Así soaría o popurrí de excusas que, combinadas entre si, tentaron conformar umha coartada repetida en ducias de ocasións para xustificar o acoso televisado ao que tivemos que asistir o pasado domingo por parte do presidente da Federación Espanhola de Fútbol á traballadora da propia Federación, Jennifer Hermoso.

Aínda que non gustes do fútbol, nin sequera viras a final do campionato mundial feminino celebrado en Australia, seguro que tiveches ocasión de deglutir reiteradamente e por distintas vías o primitivo comportamento de Luis Rubiales (o -polo de agora- presi do fútbol patrio), que evidenciou -dito sexa de paso- a [enorme] fenda existente entre as dúas Espanhas.

6 de ago. de 2023

Chapapote

 

O SimCity é un simulador cuxo obxectivo consiste na construcción dumha cidade e a administración dos seus recursos. Creado no ano 1989, o videoxogo acadou altos niveis de popularidade na década dos '90 e nos primeiros anos do século XXI, inspirando e propiciando a aparición de novos e variados simuladores que ocuparan umha boa parte das pantallas que nos rodean.

As primeiras etapas do xogo, daquelas primeiras versións, consistían en definir a tipoloxía do solo, crear fontes de enerxía abondo e abrir vías de comunicación que levaran luz, auga e transporte a toda a cidade. Por desgraza (para quen crera estar diante dun "programa de xestión municipal" e non dun simples divertimento) o simulador non permitía escoller o tipo de material empregado nos pavimentos, pois os algoritmos do xogo eran os que eran e os obxectivos… non ían moito máis aló de pasar o tempo enganchado á pantalla dun computador. En calquera caso, ese era o problema (ou o acerto) de Maxis, os creadores do SimCity, que se convertía na experiencia máis cercana a un "proxecto de cidade" que puido ter a maior parte das persoas que tenhen conformado a Corporación Municipal ourensá. E este é o NOSO problema.

Voltando ao mundo no que a próstata xa non che permite dormir a noite dun tirón, cumpriría ponherse no lugar das/os responsables da política municipal, amais de entender os procesos democráticos, para tentar comprender as decisións -ás veces tan arbitrarias ou contraditorias- que se toman na Casa Grande ourensá.

27 de xul. de 2023

Filomena Dato

Teño unha casiña branca
N’a Mariña entre loureiros.
Teño paz e teño amor.
Estou vivindo n’o ceo.

Con estes conhecidos versos -inmortalizados anos máis tarde por outro ourensán de Bande-, Filomena Dato respostaba ao seu bo amigo Alejandro Pérez Lugín cando este lle perguntaba por que non quería ir vivir a Madrid, no marco dumha entrevista publicada o 24 de abril de 1912 no xornal La Voz de Galicia. A "interviú" coa que Lugín quixo sorprender á esquiva autora ourensá non ten desperdicio, nin polo contido nin polo estilo co que está redactada. Desde que Lugín colle un coche nos xardíns de Méndez Núñez, naquela manhá chuviosa de abril até a chegada ao pazo de Moruxo, onde a "boa, inxenua e noble" Filomena rexeita con graza a entrevista ao tempo que lle dá un caldinho de grelos, que "é gloria mesmamente".

Eses mesmos versos, que ben puideran formar parte de Follatos, (publicado 2 décadas na imprenta ourensá de Antonio Otero Moldes), son os que tres anos máis tarde selarían a historia de amor entre Carminha e Gerardo no remate de La casa de la Troya, umha das novelas máis lidas da literatura espanhola, escrita polo propio Pérez Lugín. Non quero procurar os paralelismos da relación entre Lugín e Dato cos protagonistas da Estudiantina, que nin me corresponde nin tenho conhecementos abondo para facelo. O que si esperta máis o meu interese é aquel eixe cultural das Marinhas, -feminino e feminista- no que confluían Emilia Pardo Bazán, Sofía Casanova, Fanny Garrido e á nosa Filomena Dato, eixe ao que ben poderiamos sumar -na súa periódica visita estival- ao propio Alejandro Pérez Lugín, quen acaba falecendo na mesma comarca e tamén no mesmo ano que a autora de Follatos.

Filomena Dato Muruais nace en Ourense o 26 de xullo de 1856, sendo a maior dumha familia de 3 irmás e 2 irmáns. Da súa vida privada, pouco se sabe, aínda que se tedes interese podedes consultar a interesante obra do investigador ourensán Fernando Román "Filomena Dato. A poeta galega de entre séculos", editado pola tristemente desaparecida Duen de Bux e que podedes atopar na libraría La Quinta, da rúa das Caldas. Medra intelectualmente na órbita de Lamas Carvajal e do Heraldo Gallego, onde talvez Filomena comece a forxar a súa personalidade desde o feminismo e desde o galeguismo, para se trasladar anos máis tarde ás Marinhas, onde se instala, mercede á súa irmá Aurelia e ao seu cunhado (delegado do goberno en Galicia) Juan César Patiño Pita da Veiga, no pazo de Moruxo, lugar no que permanecerá até a súa morte no ano 1926.

21 de xul. de 2023

Os Pillos

1995 - Marcial Dorado e Alberto Núñez Feijoo
Vai para 10 anos que vimos por vez primeira A FOTO. O retrato -que sen dúbida conheces- amosa a un dos capos do narcotráfico galego xunto a quen no momento da imaxe ocupaba o número 2 da consellaría de Sanidade e hoxe aspirar a presidir o goberno de España, despois de ter ostentado durante 12 anos a presidencia da Xunta de Galicia.

Non sei se é o karma ou son as tempestades, pero a foto de Feijoo e Dorado, que axinha tentaron trivializar naquel ano 2013 tanto desde o goberno como desde os medios de comunicación galegos, lembraba aqueloutra aparecida catro anos antes, semanas antes do proceso electoral que propiciou a chegada do "neno dos Peares" á Residencia oficial de Monte Pío. A fotografía, na que podía verse ao Anxo Quintana no iate do construtor galego Jacinto Rey irrumpira numha das campañas electorais máis suxas e trampulleiras que se lembran (con moitos paralelismos -por certo- coa actual de 2023) como se fora umha razón de peso para queimar na fogueira ao ex-alcalde de Allariz, mesmo cando Quintana nin sequera tivera responsabilidades de goberno no momento en que fora tomada a foto.