Non sei ben nin como nin cando chegaron as mimosas ao noso país, aínda que si tenho lido sobre o uso da súa madeira nos caminhos de ferro e na elaboración de estacas ou zarros, facendo bon o nome co que se designa a esta leguminosa no seu lugar de procedencia.
Xa na Exposición de Agricultura de 1857, o Duque de Osuna presentaba 6 exemplares de acacia dealbata entre os centos de especies presentes na feira e, quen sabe se apartir de entón, esta especie arbustiva fixadora de terreos, deu en inzar por todo o territorio até asentarse dun xeito case dominante no noroeste peninsular, invadindo comunidades vexetais inalteradas ate o momento e converténdose numha das modificacións antropoxénicas sufridas pola masa forestal galega. Modificacións por mor das cales, acabamos de descubrir -através dun estudio publicado na revista Nature- que os galegos están entre os bosques de menor integridade ecolóxica do continente.
Contodo, fomos desenvolvendo a habilidade de introducir ás mimosas até no ciclo festivo e, portanto, na nosa oralidade. Velaquí como o acervo patrimonial vai acumulando elementos de toda índole numha sorte de conxunto poliédrico que, con distintos discursos, relatos ou visións, sempre fala de nós. Fala de nós e fala dos nosos devanceiros, pero tamén daqueles que están por vir. Fala dumha cultura viva, capaz de adaptarse aos tempos e aos hábitos sen renunciar á esencia nin a ese atavismo cultural que semella formar parte do noso código xenético. E fala tamén da capacidade de adaptación dos nosos costumes ao medio e ás condicións de cada época, sexan estas cales foran.
A pandemia da COVID-19 (talvez o acrónimo máis empregado da Historia) está a piques de provocar o que non acadaron os distintos réximes opresores dos séculos pasados. Nin a guerra incivil provocada polo golpe dos nacionalistas espanhois, nin a dictadura do xeneral Franco, nin a educacion como-dios-manda conseguiron evitar que a nosa sociedade celebrara esa conxunción de festividade pagá e relixiosa, de libertade e represión, de ritual e anarquía, que nós conhecemos como Entroido. Está tan embutida no noso ADN cultural, que pode adaptarse, mudar ou transformarse a calquera contorno que sexamos capaces de crear, introducindo micro-costumes ou pequenos elementos que han facilitar que a tradición siga sendo iso mesmo: umha tradición viva e non un elemento arqueolóxico.
Talvez por todo isto, polo respecto ás sociedades que nos precederon e que souberon adaptar a festa do inverno ás diversas condicións relixiosas, políticas ou meteorolóxicas, debemos facer un esforzo aínda maior para reinventar, só por este ano, a nosa festa máis querida. Con un plus de creatividade, con un extra de sons e con un feixe de cores que suplan as ausencias que imos ter que asumir nestas semanas previas á Coaresma. Será polo ben da comunidade, asumindo con responsabilidade o coidado de quen coidou de nós e tentando que non falte ninguén para o vindeiro entroido, polo menos que non sexa por causa da nosa imprudencia ou da nosa insensatez. E talvez -quen sabe- sexamos capaces de enriquecer aínda máis a tradición, facendo que asimile un novo ingrediente que -no vindeiro século- sexa percibido como inseparable do resto de elementos que conforman o acervo lúdico e patrimonial do noso Entroido.
*Publicado no espacial sobre o Entroido do xornal O Sil. 2021
Ningún comentario:
Publicar un comentario