Ollo, sonche as festas!

 

No acervo de elementos que enche o meu maxín hai un pequeno espazo para aquel slogan de finais dos ’80 que –polo menos a umha parte da mocidade- nos devolvía un orgullo de seu para coa cidade e cos seus festexos. O león dos Enríquez deixaba a espada e abandonaba o escudo para mergullarse de incógnito nas festas e asistir aos concertos de distintas agrupacións musicais que até aquel entón só podiamos ver na televisión. 

Co paso dos anos (e das festas) a minha percepción da xestión dos espazos de lecer foi madurando, entendendo e asimilando o contido lúdico e cultural das festas, máis tamén a importancia antropolóxica e económica. Todo isto, claro está, a desenvolver e ponher en valor desde a linha política escollida polo governo municipal de turno, que é quen representa o sentir da cidadanía ourensá.

 

Non me excita demasiado a santificación do pasado; entre outras cousas porque son máis da opinión de que cualquer tempo pasado sempre será pior que o que está por vir; interésame máis traballar pola vida da minha filla que sentir morrinha da minha infancia. Emporiso, sinto un grande desacougo que vai medrando dun ano para o outro. Non sei se é polo rosmón que me está volvendo a idade, pero a percepción que tenho é de que as festas ilusionan menos cada ano que pasa... mesmo me atrevería a dicer que molestan máis ao conxunto dos cidadáns.

Este ano observo con certa perplexidade (hai que reconhecer que non inesperada) a anulación do mercado medieval (un experimento máis dos últimos anos, que semella axinha pasará á Historia) e a cancelación do espazo habitual dos feirantes. Circunstancias estas que sumadas ao conxunto de actividades que conforman o programa festivo falan dumha programación [ancorada no século XX] que non soubo evolucionar conforme aos tempos e ás demandas da cidadanía.

Renunciar ás atraccións dos feirantes ten un punto de disparatado. Para alén da propia actividade que por si suponhen as barracas, desistir de obter ingresos por este conceito e substituilo por umha nova partida de gastos no conxunto das festas non deixa de ser –cando menos- sorprendente. Aínda que –tamén é certo- este comportamento ten un aquel común no ADN galaico, que renuncia a aproveitar o monte producindo riqueza para crear un novo sector económico [con data de caducidade] baseado na súa queima e destrucción. A sensación de ridículo medra en tanto imos vendo como van desaparecendo actividades creadas e desenvolvidas anos atrás, xerando a sensación de que o programa festivo non foi desenhado en base a ningún criterio nin a ningumha reflexión amparada nas linhas políticas que poidan emanar dun proxecto de cidade concreto. 
 

O desacougo vese incrementado cuando constatamos como o Concello é quen de crear normas autolesivas que dificultan e/ou imposibilitan diversas accións que xa tinhan o seu lugar no calendario festivo e cultural da cidade. A recente esixencia da contratación dun plano de evacuación e prevención de riscos para todas as festas parroquiais do municipio -que ven a significar un importante gasto extra para as comisións de festas (as máis das veces xestionadas por persoas coa maior das vontades, pero con escasos recursos)- veu provocar xa neste ano a desaparición de diversas festas desta índole no termo municipal. Estes festexos, convertidos hogano nos eixos do escaso capital social que queda neste concello, ven deste xeito como é o propio concello quen propicia a volatilización dun dos núcleos fundamentais da organización social, “que facilita a coordenación e a cooperación para un beneficio mutuo [...] permitindo reconciliar interese individual e interese xeral” (Putnam, 1995) da cidade e dos seus habitantes.

Hai uns anos, numha das escasas reunións do [estéril] Consello Municipal de Cultura, quen aquí suscribe chegou a proponher a Avenida da Ribeira Sacra como espazo feiral, para a instalación das atraccións e dos feirantes: por ser un espazo céntrico (no actual termo municipal), por xerar menos molestias vecinhais ca outros espazos e por constituir un dos espazos nos que se levan a cabo cada ano 3 das intervencións máis populares da cidade (os lanzamentos de foguetes das propias festas de Ourense e da Ponte). A resposta naquela altura da persoa responsábel da concellaría de Cultura e Festas foi que a titularidade deste vial era do Ministerio de Fomento, por constituir o tramo urbano da N-120, o que non fixo máis que facilitarme umha nova resposta en forma de pergunta: ao atoparse esta vía dentro do rueiro da cidade, como é que aínda non se solicitou a recepción da mesma? E aquí seguimos. Os anos pasaron e a situación segue sendo a mesma, con umha actividade cotiá a ritmo de culebrón, que fai que os anos pasen sen que mude práticamente nada, e umhas festas que máis semellan umha dor de cabeza anual que o principal programa festivo da cidade.

A evolución das festas de Ourense non deixa de ser preocupante. Cicais deberiamos deixar de preocuparnos e comezar a ocuparnos por desenhar e crear umhas festas que sintamos nosas e que axuden a proxectar orgullo de cidade. E se, ademáis, poden aportar algo á maltreita economía ourensá e a mellorar a imaxe da mesma... pois mellor, oiga.